Οι Ιεροί Ναοί στο Βαρούσι Τρικάλων

Εδώ βρίσκονται και οι περισσότερες εκκλησίες της πόλης, βυζαντινές και μεταβυζαντινές, πολύ κοντά η μία στην άλλη.

Οι Ιεροί Ναοί στο Βαρούσι Τρικάλων – Χαρακτηριστική είναι αυτή του Αγίου Στεφάνου που χρονολογείται το 1896 και έχει χτιστεί στη θέση της παλιότερης βυζαντινής εκκλησίας που καταστράφηκε. Των Αγίων Αναργύρων,η Παναγία Φανερωμένη του 1853,η Αγία Μαρίνα του 1766,η Αγία Επίσκεψη του 1543 και ο Άγιος Δημήτριος του 1580 (η παλιότερη που σώζεται σήμερα),είναι ενδεικτικά μερικές ακόμη από τις εκκλησίες του Βαρουσίου.

Οι παλιότερες εκκλησίες έχουν μικρότερο μέγεθος και φτωχή εμφάνιση.Είναι ενταγμένες μέσα στον οικισμό χωρίς κανένα διακριτικό στοιχείο,πράγμα που υπαγορευόταν από τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετώπιζε η ελληνική κοινότητα στους πρώτους αιώνες της τουρκικής κατοχής.

Αντίθετα, το 19ο αιώνα, με τη μεγαλύτερη ανοχή των Τούρκων,την ευρύτερη οικονομική δυνατότητα και ανάπτυξη της ελληνικής κοινότητας,υπήρχε η άνεση οι εκκλησίες να γίνουν μεγαλύτερες,πλουσιότερες,να αναδεικνύονται σαφώς μέσα στον οικισμό.

Έτσι πολλές εκκλησίες ανοικοδομούνται στα πρότυπα της μεγάλης τρίκλιτης βασιλικής που εξαπλώνεται από το 18ο αιώνα και μετά,σε πανελλήνια σχεδόν κλίμακα, αντικαθιστώντας τους παλιούς μονόκλιτους ναούς.

Αναλυτικότερα :

ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ

Ο ναός των Αγίων Αναργύρων είναι ένας από τους εννέα ναούς που διέθετε κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχία η χριστιανική συνοικία Βαρούσι.

Ο ναός που είναι κτισμένος σε υπερυψωμένο ευρύχωρο πλάτωμα είναι μια είναι τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική,τα κλίτη της οποίας διαιρούνται με τμήματα τοίχων.Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή “ανακαινίσθη εκ βάθρων” και τοιχογραφήθηκε το 1575.

Κατά μια άποψη ο υφιστάμενος ναός διαδέχθηκε κατεστραμμένο παλαιότερο ναό που υπήρχε στην ίδια θέση .Το αρχικό κτίσμα,του 1575,ήταν μονόχωρο με τρίπλευρη κόγχη στα ανατολικά.Σε μεταγενέστερη περίοδο προστέθηκαν τα πλάγια κλίτη και το κτίσμα υπερυψώθηκε.

Εσωτερικά ο ναός κοσμείται με τοιχογραφίες από τις οποίες αυτές του κυρίως ναού χρονολογούνται στο 1575 ενώ οι αντίστοιχες του νάρθηκα στο 1627.Ενδιαφέρουσες,με την έννοια της ιστορικής αναφοράς,είναι οι παραστάσεις των επισκόπων Λαρίσης που εικονίζονται στο νάρθηκα του ναού.

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού και οι εικόνες του χρονολογούνται στον 17ο αιώνα.

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ

Τρίκλιτη βασιλική. Είναι κτισμένη πιθανόν στη θέση παλαιότερου ναού στα 1543.
Τιμάται στην Κοίμηση και στα Εισόδια της Θεοτόκου.

Μέσα στο ναό υπάρχει παρεκκλήσι του Αγίου Στυλιανού.Υπήρξε μητροπολιτικός ναός των Τρικάλων

ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Τρίκλιτη βασιλική (1580 μ.Χ.) με ημικυκλική κόγχη ιερού. Η βασιλική κοσμείται με τοιχογραφίες, που χρονολογούνται στα τέλη 16ου – αρχές 17ου αι. Σώζεται τρίπτυχο προσκυνητάρι και εκκλησιαστικά αντικείμενα.

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

Τρίκλιτη, ξυλόστεγη, καμαροσκέπαστη βασιλική που διαδέχθηκε παλαιότερο ναό. Κτίσθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Ο ναός αγιογραφήθηκε το 1891.
Στο ναό φυλάγονται κειμήλια του 16ου–19ου αιώνα (εικόνες, προσκυνητάρι, λειψανοθήκη, έντυπα βιβλία).

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ

Μονόχωρη ξυλόστεγη τοιχογραφημένη βασιλική, του 1766, στη θέση παλαιότερου ναού. Ο ναός είναι τοιχογραφημένος την ίδια εποχή. Σώζονται παλιές εικόνες.Ανακαινίστηκε το 1924.

ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ

Τρίκλιτη βασιλική, τιμάται στο όνομα της Θεοτόκου. Μπροστά από το ναό ανακαλύφθηκε μικρό τμήμα ρωμαϊκού περιστυλίου.

Στον εξωνάρθηκα του ναού βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Φανουρίου. Στο άνω μέρος της κόγχης, κάτω από τη στέγη, είναι γραμμένη με κεραμίδια η χρονολογία 1853.

Οι εικόνες του ναού είναι αρκετά παλιές. Φυλάσσονται ιερά σκεύη και ευαγγέλια.

ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Μονόκλιτος καμαροσκέπαστος ναός με τρίπλευρη κόγχη ιερού. Σώζεται το ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο και εικόνες του 17ου αιώνα. Το παραπέτασμα της Ωραίας Πύλης κοσμήθηκε το 1853.

ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

Τρίκλιτη βασιλική του 1896 στη θέση παλαιότερου ομώνυμου ναού, ο οποίος αποτεφρώθηκε. Από την πυρκαγιά σώθηκαν μόνο κάποιες εικόνες του 13ου αιώνα. Στον ναό σώζονται σημαντικά κειμήλια.Είχε κτιστεί αρχικά τον 14ο αι. από τον Ελληνο-Σέρβο ηγεμόνα Συμεών Ούρεση Παλαιολόγο.Σ’ αυτόν γίνονταν από το 1488 έως το 1739 τα «μηνύματα» και οι χειροτονίες των επισκόπων που υπάγονταν στον μητροπολίτη Λαρίσης,ο οποίος στο διάστημα αυτό είχε έδρα του τα Τρίκαλα.Ο ναός κάηκε το 1882 και ξανακτίστηκε.